Trong bối cảnh năng lượng tái tạo ngày càng trở nên quan trọng, việc triển khai các dự án điện gió tại Việt Nam đã nhận được nhiều sự chú ý. Tuy nhiên, không phải lúc nào sự tiến triển của công nghệ cũng diễn ra mượt mà, đặc biệt là khi nó liên quan đến quyền lợi của người dân địa phương. Một sự kiện gần đây tại Gia Lai đã làm dấy lên những lo ngại về việc bồi thường và quản lý dự án điện gió.
Vào ngày 16/7, một chiếc ôtô chở cánh quạt điện gió đã bị chặn lại bởi người dân xã Ia Le, huyện Chư Pưh. Họ yêu cầu chủ đầu tư phải có trách nhiệm bồi thường cho những hộ gia đình trong khu vực bị ảnh hưởng bởi dự án. Chiếc xe này đã bị giữ lại trên đường liên thôn vào dự án điện gió Ia Le 1 trong ba ngày, với người dân sử dụng cây cối và gạch đá để ngăn chặn không cho nó di chuyển. Đây là một phần của nỗ lực thay thế cánh quạt bị gãy vào cuối tháng 4 của Công ty cổ phần Đầu tư phát triển điện gió Cao Nguyên 1.
Bà Phạm Thị Hòa, 44 tuổi, một người dân ở xã Ia Le, cho biết gia đình bà sở hữu 3 ha đất trong khu vực dự án. Căn nhà của bà cách trụ điện gió khoảng 80 mét và có đường dây điện đi qua, khiến bà lo lắng cho sức khỏe và tính mạng của bản thân và gia đình. Bà cũng bày tỏ sự lo ngại về ảnh hưởng của cánh quạt điện gió đối với đất sản xuất của gia đình, bao gồm chuồng trại chăn nuôi dê và vườn trồng chanh. Bà Hòa cho rằng mức bồi thường mà chủ đầu tư đưa ra là không hợp lý và không đáp ứng được nhu cầu của người dân.
Bà Nguyễn Thị Mạnh, 55 tuổi, sống cách trụ điện gió số 27 khoảng 145 mét, cũng chia sẻ rằng gia đình bà chưa nhận được bất kỳ khoản bồi thường nào. Bà Mạnh nói rằng tiếng ồn từ trụ điện gió đã ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của gia đình và sự cố gãy cánh quạt gần đây đã khiến họ cảm thấy bất an.
Nhà máy điện gió Ia Le 1 có công suất 100 MW với 28 trụ tua bin gió, đã được vận hành từ năm 2021. Dự án này chiếm diện tích sử dụng đất lên đến 65 ha và có tổng vốn đầu tư hơn 4.000 tỷ đồng. Theo UBND xã Ia Le, có 46 hộ gia đình trong khu vực hành lang tháp gió của dự án điện gió Ia Le 1 bị ảnh hưởng và chưa được hỗ trợ hoặc bồi thường. Hai hộ gia đình khác có nhà ở gần trụ điện gió vẫn chưa đạt được thỏa thuận về bồi thường và tái định cư.
Phó chủ tịch UBND huyện Chư Pưh, ông Nguyễn Minh Tứ, cho biết người dân yêu cầu chủ đầu tư phải bồi thường trong phạm vi hành lang tháp gió 200 mét. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể về việc bồi thường và hỗ trợ cho những ảnh hưởng trong phạm vi này, khiến huyện chưa thể yêu cầu doanh nghiệp thực hiện bất kỳ hành động nào.
Ông Tứ cũng cho biết UBND huyện đã yêu cầu chủ đầu tư phải đạt được thỏa thuận với người dân trước khi được phép đưa cánh quạt vào khu vực dự án, nhằm tránh gây ra các vấn đề về an ninh trật tự. Chính quyền huyện Chư Pưh cũng đang tiến hành xác minh giấy phép và các thủ tục liên quan đến việc vận chuyển cánh quạt điện gió, đồng thời làm rõ liệu có hành vi kích động người dân chặn xe hay không, gây mất an ninh trật tự.
Trong khi đó, đại diện Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển điện gió Cao Nguyên 1 khẳng định rằng việc bồi thường và mở đường cho việc vận chuyển các thiết bị điện gió đã được hoàn tất từ nhiều năm trước. Công ty và người dân đang tiến hành thỏa thuận cụ thể để giải quyết vấn đề.
UBND tỉnh Gia Lai đã kiến nghị Bộ Công Thương sớm xây dựng và ban hành hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền chỉ đạo xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung Luật Điện lực. Trong đó, họ đề xuất đưa các nội dung về năng lượng tái tạo vào Luật Điện lực và quy định cụ thể về bồi thường, hỗ trợ cho diện tích đất và tài sản gắn liền với đất nằm trong hành lang an toàn của cột tháp gió. UBND tỉnh Gia Lai cũng đề nghị Bộ Công Thương nghiên cứu về tác động của cánh quạt tua bin điện gió và tiếng ồn của tua bin gió để sửa đổi, bổ sung quy định về khoảng cách an toàn của cột tháp gió.
Trong quá trình giải quyết các vấn đề liên quan đến dự án điện gió, việc thuê dịch vụ thám tử có thể là một lựa chọn để đảm bảo quyền lợi của người dân. Các thám tử chuyên nghiệp có thể cung cấp thông tin chi tiết và chính xác về các hoạt động của dự án, giúp người dân hiểu rõ hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình. Đồng thời, họ cũng có thể giúp xác minh thông tin và thu thập chứng cứ
